Klokkenluidersregeling in de zorg

Klokkenluidersregeling verplicht door wetgeving

Al in 2019 is er een nieuwe Europese richtlijn ontwikkeld die klokkenluiders beter moet beschermen. Destijds is een Nederlandse Wet Huis voor klokkenluiders opgericht maar die voldeed niet voldoende aan de Europese richtlijnen, vandaar dat de Wet is aangepast en een nieuwe naam heeft gekregen: ‘Wet bescherming klokkenluiders’.

Sinds 17 december 2023 gelden er nieuwe regels waar interne meldregeling voor vermoedens van misstanden aan moet voldoen. Waar eerst alleen grote bedrijven aan uiteenlopende eisen moesten voldoen, gelden vanaf eind vorig dezelfde regels voor organisaties tussen de 50 en 250 medewerkers. Kortom, alle werkgevers in Nederland met meer dan 49 medewerkers hebben de plicht om interne en externe procedures in te richten en medewerkers daarover te informeren. In dit artikel geven we meer tekst en uitleg.

Van Wet Huis voor klokkenluiders naar Wet bescherming klokkenluiders

Bron infographic: Brancheorganisaties Zorg

Belang van een goede klokkenluidersregeling in de zorg

Juist in de zorg, waar kwetsbare mensen geholpen worden, is het belang van een klokkenluidersregeling extra groot. Of je nu in de gezondheidszorg, jeugdhulp, bij een fabrikant van medische hulpmiddelen of een farmaceutisch bedrijf werkt, allemaal dien je het belang van de patiënt of een cliënt. Kwaliteit van de zorg staat altijd voorop en dat maakt het melden soms ingewikkeld. Zeker omdat je collega’s of je werkgever niet in een kwaad daglicht wil zetten.

Waar kun je over melden?

Als klokkenluider moet je op de een of andere bij de organisatie betrokken zijn waarvoor je een melding wil maken. Dat kan door er als werknemer te werken, als stagiair, aandeelhouder of zelfs als leverancier. Bij het melden gaat het om het aankaarten van een maatschappelijke misstand of een overtreding van Europese regelgeving. Denk aan regels rondom geneesmiddelen, bloed, weefsels, organen of medische hulpmiddelen. Deze overtreding of misstand moet vallen binnen de verantwoordelijkheid van de Inspectie Gezondheidzorg en Jeugd (IGJ). Bij meldingen kun je denken aan:

• financiële diensten, producten en markten, voorkoming van witwassen van geld en terrorismefinanciering
• veiligheid van het vervoer
• stralingsbescherming en nucleaire veiligheid
• volksgezondheid
• sociale fraudebestrijding

Hoe kun je als klokkenluider melden

Een melding kun je telefonisch of digitaal doorgeven bij het IGJ. Via het meldformulier 'Andere melding' kun je de stappen volgen en bij een telefoongesprek krijg je de volgende vragen:

• Wat is er precies gebeurd of wat is er precies aan de hand?
• Hoe heeft de misstand plaatsgevonden of vindt de misstand plaats?
• Wie is betrokken bij de misstand?

Wanneer je weet wat het meldpunt vraagt kun je je ook beter voorbereiden op een melding. Het is goed te weten dat er geen geluidopnames van telefoongesprekken worden gemaakt. Melden kan bovendien anoniem.

Kijk voor meer informatie op de website van de IGJ.

Toegevoegde waarde van een klokkenluidermeldpunt

Er zijn verschillende redenen waarom een klokkenluidermeldpunt van toegevoegde waarde is. Zowel voor individuele zorgorganisaties als voor de maatschappij in geheel. Altijd met de veiligheid van patiënten en cliënten in het achterhoofd. Denk bijvoorbeeld aan:

1. Ontdekking van misstanden: een meldpunt fungeert als middel voor medewerkers, of andere belanghebbenden, om misstanden binnen een organisatie aan het licht te brengen. Deze misstanden variëren van fraude tot schendingen van regels, voorschriften of ethische normen. Met een centraal meldpunt krijg je misstanden beter in kaart.
2. Risicobeheer en compliance: door een meldpunt op te zetten, kunnen organisaties proactief risico's identificeren en beheren. Het stelt werkgevers in staat om te voldoen aan wet- en regelgeving en ethische normen.
3. Verbetering van de bedrijfscultuur: een betrouwbaar meldpunt draagt bij aan het creëren van een cultuur van transparantie, integriteit en verantwoordelijkheid binnen een organisatie. Als een centraal meldpunt goed wordt ingericht, voelen medewerkers zich gestimuleerd om problemen aan te kaarten zonder angst voor repercussies, wat de werkomgeving kan verbeteren. Het grote voordeel van een klokkenluidersmeldpunt is dat meldingen ook anoniem kunnen worden doorgegeven.

Klokkenluidersregeling centraal inrichten met TPSC Cloud Software voor zorginstellingen

Zoals we in het begin van het artikel al lieten weten, zijn werkgevers verplicht om interne meldregelingen in orde te maken. De software van The Patient Safety Company focust met name op zorgorganisaties en is gespecialiseerd in het veilig delen van vertrouwelijke informatie. Het mogelijk maken van het melden van incidenten is dan ook een belangrijke feature binnen het softwarepakket.

Klokkenluidersregeling app binnen het TPSC platform

Naast bestaande softwaremogelijkheden is er ook een optie om meldingen via een app te delen. Een van onze klanten, een bekende gezondheidszorgorganisatie in België, maakt hier succesvol gebruik van.

Werking van de klokkenluidersregeling app

Er is een centraal meldformulier voor het rapporteren van een handeling of een nalatigheid die onrechtmatig is of die de regelgeving overtreedt. Het gaat hier dus niet om een incident of klacht. Bij een klokkenluidersmelding worden de melder en het slachtoffer beschermd en volgt een vertrouwelijke behandeling van de melding door een vertrouwenspersoon. Het meldformulier biedt ook de mogelijkheid om anoniem te melden. Voor de anonieme melder wordt na verzenden van de melding een meldingcode beschikbaar gesteld waarmee de melder (nog steeds anoniem) de melding kan volgen en anoniem kan reageren op eventuele vragen van de vertrouwenspersoon die de melding heeft ontvangen en behandeld.

De workflow van de applicatie is verder generiek. De vertrouwenspersoon heeft de mogelijkheid om de behandeling te documenteren en via het systeem vragen te stellen aan de melder voor het verzamelen van extra informatie. Iedere melding heeft een uniek karakter en de vertrouwenspersoon die de melding behandeld bepaalt de vervolgstappen.

Ben je benieuwd naar de details van deze applicatie? Vraag dan vrijblijvend een demo aan via de onderstaande button:

Mocht je meer informatie zoeken over het onderwerp, bekijk dan de video over de Wet Bescherming Klokkenluiders of bezoek de website van de Inspectie Gezondheidzorg en Jeugd.